Co to są środki ochrony indywidualnej?

Wykonywanie niektórych zawodów wiąże się z większym narażeniem na ryzyko wypadku. Najczęściej dotyczy to budowlańców oraz pracowników zakładów przemysłowych. W celu ochrony pracowników stosuje się liczne środki ochrony indywidualnej, które każdy pracodawca powinien zagwarantować zatrudnionym osobom.

 

Do środków ochrony indywidualnej zaliczamy między innymi:

• słuchawki wyciszające
• gogle ochronne
• przyciemniane gogle ochronne
• obuwie ochronne
• odzież ochronną
• rękawice ochronne
• osłony twarzy
• kaski i hełmy ochronne
• kamizelki odblaskowe
• maski przeciwpyłowe
• szelki bezpieczeństwa
• maskę spawalniczą
• czepki ochronne

Te elementy wyposażenia pracownika muszą być stosowane wszędzie tam, gdzie nie da się usunąć zagrożenia, ale też same w sobie nie mogą powodować zagrożenia dla zdrowa. Dlatego ważne jest dobieranie odpowiedniego rozmiaru kasków czy odzieży, tak aby nie uciskały one pracującej osoby oraz nie powodowały otarć czy odparzeń. Jeżeli stanowisko pracy wymaga użycia więcej niż jednego środka ochrony indywidualnej, to muszą być one do siebie dobrze dopasowane.

 

Nakaz stosowania ochrony oczu	Nakaz stosowania ochrony stóp	Nakaz stosowania ochrony rąk	Nakaz stosowania odzieży ochronnej

 

 

Czy środki ochrony indywidualnej wystarczą do zapewnienia bezpieczeństwa?

W firmach stosuje się także środki ochrony zbiorowej, które chronią wszystkich pracowników oraz środki ochrony osobistej, które służą do utrzymania higienicznych warunków. Są to na przykład mydła czy ręczniki. Ich ilość na terenie zakładu należy dobrać do ilości osób oraz stopnia zanieczyszczenia otoczenia.

Natomiast środki ochrony zbiorowej to techniczne rozwiązania stosowane w zakładach pracy oraz przy urządzeniach. To między innymi rusztowania, barierki, ekrany pochłaniające dźwięk, osłony na części maszyn czy systemy wentylacyjne.

 

 

Środki ochrony indywidualnej – obowiązki pracodawcy

Bezpieczeństwo i higiena pracy należy się każdemu pracownikowi. Sama znajomość zasad bhp i przeszkolenie kadry w tym zakresie nie wystarczy. Trzeba jeszcze zapewnić im odpowiednie środki chroniące zdrowie i życie i jest to obowiązek pracodawcy. Musi on tak zorganizować wszystkie stanowiska pracy, aby pełnienie obowiązków służbowych przebiegało płynnie, a pracownik miał świadomość, że ryzyko wypadku jest jak najbardziej zminimalizowane.

 

 

Nakaz stosowania ochrony twarzy	Nakaz stosowania ochrony głowy	Nakaz stosowania kamizelki odblaskowej	Nakaz stosowania maski przeciwpyłowej

 

 

W przypadku, kiedy nie da się całkowicie wykluczyć danego zagrożenia, należy zaopatrzyć się w pewne środki ochrony zbiorowej, jak specjalne konstrukcje i zabezpieczenia, oraz środki ochrony indywidualnej w postaci odzieży, rękawic, kasków czy masek. To właśnie od pracodawcy wymaga się, aby zapewnił swoim pracownikom te elementy wyposażenia i zrobił to nieodpłatnie. W przeciwnym razie jest narażony nie tylko na utratę pracownika, który uległ wypadkowi i nie posiadał zabezpieczeń, ale też na przykre konsekwencje prawne i finansowe. Każdy pracownik powinien też zostać przeszkolony z zakresu używania poszczególnych środków ochrony indywidualnej oraz mieć świadomość, przed jakimi zagrożeniami chronią i jakie są konsekwencje zdrowotne wynikające z ich braku podczas wykonywania obowiązków.  

 

 

Nakaz stosowania ochrony dróg oddechowych	Nakaz stosowania szelek bezpieczeństwa	Nakaz stosowania maski spawalniczej

 

 

Przed czym chronią środki ochrony indywidualnej?

Zadaniem każdego elementu śoi jest zapobieganie urazom. W zależności od tego, jakie zagrożenie jest związane z danym stanowiskiem pracy, to przypisany jest do niego dany środek. Ochronie podlegają:

• oczy – przed rozpryskami substancji chemicznych, prochem, odpryskami, rozbłyskami światła, iskrami, gazami, oparami i promieniowaniem. Stosuje się plastikowe okulary ochronne, gogle, osłony twarzy, przyłbice. Środek ochrony musi zostać dobrany do rodzaju zagrożenia i szczelnie przylegać do twarzy, a zwłaszcza okolic oczu.
• głowa i szyja – przed spadającymi lub lecącymi przedmiotami, uderzeniami w niski strop, zaplątaniem włosów w części maszyny, substancjami chemicznymi lub temperaturą. Stosuje się hełmy i kaski, chusty, siatki do włosów, szaliki. Niektóre z kasków mogą mieć wbudowane środki ochrony oczu. Za każdym razem kiedy ulegną uszkodzeniu należy wymienić je na nowe.
• uszy – przed długotrwałym przebywaniem w pomieszczeniu z wysokim poziomem hałasu oraz przed dźwiękami o szkodliwym natężeniu i częstotliwości. Stosuje się słuchawki wygłuszające i stopery. Powinny one zapewniać bezpieczeństwo pracy, ale jednocześnie pozwalać na swobodną komunikację z innymi pracownikami.
• ręce i ramiona - przed otarciami, ekstremalnymi temperaturami, skaleczeniami i uderzeniami, substancjami chemicznymi, porażeniem prądem, materiałami biologicznymi, promieniowaniem, skutkami długotrwałego zanurzenia w wodzie. Stosuje się rękawice i specjalne rękawy chroniące ramiona. Należy zrezygnować z obsługi maszyn w rękawiczkach, ponieważ materiał może zostać wciągnięty w elementy urządzenia. Rodzaj rękawic musi zostać dobrany do rodzaju zagrożenia. Długotrwałe noszenie tych środków ochrony indywidualnej może powodować odparzenia, dlatego zaleca się zakładanie rękawiczek bawełnianych pod rękawice specjalistyczne.
• nogi i stopy – przed poślizgnięciem, działaniem wysokiej i niskiej temperatury, zmiażdżeniem przez ciężkie elementy, skaleczeniami i uderzeniami, najechaniem przez pojazd, rozpryskami substancji chemicznych. Stosuje się specjalne obuwie ochronne ze wzmocnieniami na palcach i podeszwach, które musi być dopasowane do danego zagrożenia. Obuwie może być wykonane z różnych materiałów w zależności od potrzeb.
• płuca – przed niskim poziomem tlenu w powietrzu, pyłami, gazami i oparami. Stosuje się między innymi maski, filtry i urządzenia wentylujące. Każde z nich musi zostać dobrane do danego zagrożenia lub substancji. Filtry w maskach muszą być często wymieniane na nowe.
• całe ciało – przed wysoka temperaturą, substancjami chemicznymi, materiałami biologicznymi, rozpryskami i przeciekami, pyłem, uderzeniem. Stosuje się specjalną odzież ochronną, kombinezony, fartuchy, kamizelki. Wykonuje się je z materiałów antystatycznych, odpornych na działanie ognia, wzmacnianych specjalnymi nićmi lub metalowymi częściami oraz z elementami odblaskowymi.

Środki ochrony indywidualnej są przypisane do danego pracownika. Oznacza to, że może z konkretnego elementu lub zestawu może korzystać tylko jedna osoba. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach mogą być stosowane także przez kogoś innego.

 

Wyposażenie pracowników w środki ochrony indywidualnej

W zależności od wykonywanego zawodu oraz rodzaju zagrożenia, środki ochrony indywidualnej będą się różnić dla poszczególnych pracowników. Zaczynając od głowy i kierując się na dół, najczęściej stosowane elementy wyposażenia to:

Kaski i hełmy ochronne – stosuje się je głównie na placach budowy oraz w logistyce. Każdy z poszczególnych kolorów kasków ma swoje znaczenie i jest noszony przez inne osoby. Najwięcej jest kasków żółtych, ponieważ przeznaczone są dla pracowników fizycznych. Białe kaski noszą kierownicy, inspektorzy oraz inżynierowie, niebieski operatorzy maszyn oraz elektrycy, a zielony specjaliści ds. bhp. Kaski są podstawową ochroną głowy przed urazami spowodowanymi przez spadające przedmioty oraz niskie stropy czy wiszące belki.

Okulary ochronne – ich modeli jest naprawdę dużo. Część wygląda jak standardowe okulary o lekko sportowym wyglądzie, a część ma dodatkowe elementy przylegające do twarzy, dzięki czemu zapewniają jeszcze większą ochronę wzroku i mogą być zakładane na okulary korekcyjne. Zazwyczaj zakłada się je w celu zabezpieczenia oczu przed odpryskami, natomiast modele z przyciemnianymi szkłami mogą być też stosowane w przypadku rozbłysków światła. Szkła w okularach ochronnych są wykonane z wytrzymałych materiałów, które są odporne na uszkodzenia i zadrapania.

 

 

Nauszniki ochronne i pozostałe ochronniki – swoje zastosowanie znajdą wszędzie tam, gdzie panuje duży hałas oraz natężenie dźwięku. Są to głównie hale i zakłady produkcyjne oraz miejsca, gdzie pracują głośne maszyny. Nauszniki muszą otaczać małżowinę uszną i dobrze przylegać do głowy pracownika – jakakolwiek przerwa pomiędzy gąbką uszczelniającą a głową spowoduje, że nauszniki nie będą spełniać swojej funkcji. Poza nausznikami słuch chronią także wkładki przeciwhałasowe, które wkłada się bezpośrednio do ucha.

Osłony twarzy, maski spawalnicze i maski ochronne – te środki ochrony indywidualnej należy dobrać do rodzaju wykonywanej pracy oraz związanych z nią zagrożeń. Maski spawalnicze to wręcz niezbędny element wyposażenia każdego spawacza i zabezpieczają wzrok przed intensywnym światłem oraz twarz przed poparzeniem. Przezroczyste osłony twarzy są wykorzystywane w przypadku wykonywania czynności mogących produkować odpryski i opiłki, jak na przykład cięcie drewna, metalu czy plastiku.

Odzież ochronna i robocza – w jej skład wchodzą kurtki, spodnie, kamizelki, kombinezony, bluzy, fartuchy, odzież przeciwdeszczowa oraz specjalne komplety. Odzież robocza jest przeznaczona dla pracowników, którzy nie wykonują zawodów zagrażających życiu, natomiast pracują w warunkach, w których standardowe ubranie prywatne mogłoby się zabrudzić. Natomiast jak sama nazwa wskazuje, zadaniem odzieży ochronnej jest ochrona przed różnymi zagrożeniami, dlatego też możemy wyróżnić odzież dla spawaczy, odzież dla pilarzy, kombinezony medyczne, odzież antyprzecięciową czy antystatyczną. W pewnym sensie do obu kategorii zaliczyć można kamizelki odblaskowe, które zakłada się w celu poprawy widoczności pracownika.

 

 

 

Rękawice ochronne – wybierać można spomiędzy rękawic powlekanych, wzmacnianych, bawełnianych, z tworzyw sztucznych, gumowych, ocieplanych i termoodpornych, skórzanych, elektroizolacyjnych, biologicznych, antywibracyjnych i metalowych antyprzecięciowych.

Obuwie robocze i ochronne – obuwie robocze zastępuje pracownikowi jego standardowe buty, w których chodzi na co dzień, dzięki czemu nie ulegają one zabrudzeniu i uszkodzeniom. Natomiast obuwie ochronne ma dodatkowe funkcje i wzmocnienia, jak metalowe noski czy podeszwy elektrostatyczne.