Czym są czynniki uciążliwe w środowisku pracy?
Czynnik uciążliwy to czynnik, który może mieć negatywny wpływ na pracownika i może powodować u niego problemy z samopoczuciem oraz zmęczenie. Występowanie czynników szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia pracowników, jednak ich długotrwałe działanie może znacznie obniżyć wydajność oraz motywację pracownika. W skrajnych przypadkach mogą one spowodować zmniejszenie zdolności pracownika do wykonywania obowiązków służbowych na danym stanowisku. W pewnych przypadkach czynniki uciążliwe mogą stać się czynnikami szkodliwymi, a nawet niebezpiecznymi i mogą prowadzić do powstania choroby zawodowej.
Jakie są główne czynniki uciążliwe w pracy?
Czynniki szkodliwe i uciążliwe można podzielić na kilka głównych kategorii, co ułatwia ich klasyfikację. Są to:
- Mikroklimat panujący w miejscu pracy (zimny lub gorący)
- Prace monotonne
- Hałas i wysokie natężenie dźwięku
- Obciążenia psychiczne
- Oświetlenie
- Wysiłek fizyczny
- Promieniowanie
Te czynniki zazwyczaj związane są z pracą fizyczną, jednak nie znaczy to, że praca biurowa jest ich pozbawiona. Przy pracy z komputerem do czynników uciążliwych należą wymuszona pozycja ciała oraz praca z monitorem i sztucznym oświetleniem.
Na parametry mikroklimatu wpływ mają między innymi temperatura powietrza i powierzchni, wilgotność oraz prędkość przepływu powietrza. Przebywanie w pomieszczeniach o wysokiej wilgotności może negatywnie odbić się na zdrowiu, podobnie jak pracowanie na przykład w chłodni czy w miejscach, gdzie jest bardzo gorąco.
Monotonia w pracy prowadzi do spadku wydajności oraz ma wpływ na stan zdrowia psychicznego. Długotrwałe wykonywanie takich samych czynności może odbić się też na zdrowiu fizycznym: spowalnia działanie układów oddechowego oraz krążenia, powoduje senność i spadek koncentracji oraz zmniejszenie aktywności ruchowej, co z kolei przyczynia się do popełniania większej ilości błędów.
Hałas jest zaliczany do grupy fizycznych czynników uciążliwych. Jest generowany przez pracujące maszyny i urządzenia, procesy technologiczne czy transport międzyzakładowy. Hałas jest bardzo szkodliwy dla słuchu, ale może mieć też negatywny wpływ na koncentrację, a nawet na precyzję ruchów.
Bardzo ważną kwestią w pracy jest oświetlenie. Niedostateczne lub zbyt silne światło na stanowisku pracy może powodować zmęczenie oczu. W miejscach gdzie jest ciemno może dojść do potknięcia się i upadku.
Jak ograniczać działanie czynników uciążliwych w miejscu pracy?
W zawodach, w których występuje narażenie na promieniowanie jonizujące, czas ekspozycji, odległość od źródła i promieniowania oraz zastosowana osłona są ważnymi narzędziami zapewniającymi bezpieczeństwo pracowników. Zagrożenie promieniowaniem wzrasta wraz z czasem, w jakim człowiek jest na nie narażony. Stąd im krótszy czas ekspozycji, tym mniejsze niebezpieczeństwo związane z promieniowaniem.
Hałas jest poważnym czynnikiem uciążliwym dla zdrowia i produktywności pracownika. Ilość hałasu, który dociera do kanału usznego, można kontrolować za pomocą różnych środków. Hałas można spróbować zredukować u źródła, stosując różne osłony oraz materiały wyciszające. W przypadku braku pożądanych rezultatów należy wyposażyć pracowników w nauszniki ochronne lub wkładki przeciwhałasowe.
Innym czynnikiem uciążliwym w środowisku pracy zaliczanym do zagrożeń fizycznych jest narażenie na promieniowanie cieplne w fabrykach, takich jak huty, które można kontrolować, instalując osłony odblaskowe i zapewniając odzież ochronną.