Co to jest podręczny sprzęt gaśniczy?
Wśród sprzętu przeciwpożarowego bardzo ważną rolę pełni podręczny sprzęt gaśniczy, który można spotkać w bardzo wielu miejscach. Są to między innymi biurowce, obiekty handlowe, budynki użyteczności publicznej, szkoły, przychodnie, kina i teatry, hotele, restauracje, zakłady produkcji oraz wiele innych. Podręczny sprzęt gaśniczy to między innymi gaśnice, które służą do gaszenia pożaru w jego początkowej fazie, jeszcze przed przyjazdem odpowiednich służ ratunkowych. Są to zatem urządzenia lekkie i łatwe w obsłudze, które można przenieść z miejsca na miejsce i użyć ich w razie potrzeby. Do ich obsługi nie trzeba specjalnego przeszkolenia, dzięki czemu taki sprzęt gaśniczy może zostać użyty przez praktycznie każdą osobę.
Co zaliczamy do podręcznego sprzętu gaśniczego?
Są to przede wszystkim wspomniane już gaśnice, które dzielą się na kilka kategorii: gaśnice proszkowe, gaśnice pianowe oraz gaśnice śniegowe. Podręczny sprzęt gaśniczy to także małe agregaty gaśnicze zastosowane w budynku, hydronetki (czyli urządzenia, w którym gaszenie pożaru odbywa się poprzez ręczne pompowanie wody) oraz koce gaśnicze wykonane z włókna szklanego, które odcinają dostęp tlenu do źródła ognia, przez co zapobiegają jego rozprzestrzenianiu.
Taki sprzęt gaśniczy służy do gaszenia niewielkich pożarów, które powstały nagle i nieoczekiwanie. Nie są zalecane do użytku w przypadku ognia, który zajął duży obszar (na przykład sięga sufitu), stanowi bezpośrednie zagrożenie dla osoby posługującej się gaśnicą lub wymaga użycia bardziej zaawansowanego sprzętu lub wiedzy i doświadczenia w zakresie pożarnictwa.
Gaśnica pianowa gastronomiczna 2 l |
Gaśnica proszkowa 2kg GP-2x ABC |
Gaśnica śniegowa 5kg GS-5x B/E do 245 kV |
Koc gaśniczy |
Podręczny sprzęt gaśniczy – klasyfikacja gaśnic
Najważniejsze i najpopularniejsze sprzęty gaśnicze to oczywiście gaśnice, które powinny znaleźć się w każdym budynku i zostać oznaczone przez znak przeciwpożarowy gaśnica. Jest to czerwona kwadratowa tabliczka z białymi elementami, na której umieszczony jest piktogram gaśnicy. Taki znak bhp jest fluorescencyjny, co oznacza, że pochłania on światło z zewnętrznych źródeł i odbija je dla lepszej widoczności, kiedy pomieszczenie jest ciemne lub kiedy podczas pożaru zabraknie prądu.
Podręczny sprzęt gaśniczy jakim są gaśnice dzieli się na kategorie w zależności od tego, z jakim rodzajem pożaru mamy do czynienia. Rozróżnić trzeba nie tylko typ środka gaśniczego zastosowanego w danej gaśnicy (czyli proszkowe, pianowe oraz gaśnice śniegowe), ale też to, co jest źródłem ognia. W zdecydowanej większości przypadków gaśnice to cylindryczne pojemniki wykonane z metalu. Ten sprzęt gaśniczy zazwyczaj zawiera też gumowy, elastyczny przewód, który służy do kierowania środka gaśniczego w wybrane miejsce. Część gaśnic może posiadać metalowe lub plastikowe wieszaki, które powalają na zawieszenie ich na ścianie w widocznym miejscu.
W zależności od użytego środka gaśniczego, gaśnica jest wyposażona w inny materiał służący do jego wyrzucenia na zewnątrz. W gaśnicach proszkowych jest to zwykle azot, natomiast w gaśnicach wodnych i pianowych stosuje się powietrze. Oprócz podręcznych gaśnic ważących od 0,5kg do 14kg spotkać można także duże gaśnice na kółkach i wózkach, których waga przekracza 23kg. Z uwagi na ich rozmiar ich zastosowanie jest dość mocno ograniczone – głównie są to place budowy, pasy startowe na lotniskach czy porty morskie. W Polsce i w całej Europie wszystkie gaśnice są koloru czerwonego. Do 1997 roku ten sprzęt gaśniczy miał różne kolory w zależności od zawartości oraz od przeznaczenia.
Gaśnica przewoźna OGAS-20B-E C |
Gaśnica proszkowa 1kg GP-1Z B/C samochodowa |
Gaśnica proszkowa 6kg GP-6x ABC/E do 245 kV |
Gaśnica proszkowa 4kg GP-4x ABC |
Podział podręcznego sprzętu gaśniczego ze względu na środek gaśniczy
Gaśnice proszkowe odcinają dopływ tlenu do ognia poprzez przykrycie go specjalnym proszkiem wyrzucanym z pojemnika dzięki działaniu dwutlenku węgla. Zawartość gaśnicy proszkowej to zazwyczaj węglany lub fosforany sodu, które zapobiegają powstawaniu reakcji chemicznych pomiędzy elementami tak zwanego trójkąta pożarowego, czyli ciepła, tlenu i paliwa. Najczęściej w gaśnicach proszkowych znajdziemy diwodorofosforan amonu, wodorowęglan sodu, wodorowęglan potasu czy chlorek potasu. Sprzęt gaśniczy w postaci gaśnicy proszkowej jest wykorzystywany do gaszenia pożarów z grup A, B oraz C.
Gaśnice pianowe używane są do gaszenia płynów łatwopalnych oraz substancji stałych (grupa pożarów A i B). Znajdujący się wewnątrz pojemnika środek gaśniczy w kontakcie z powietrzem rozszerza się i tworzy na palących się powierzchniach warstwę odcinającą dopływ tlenu. W przeciwieństwie do proszku, piana może być używana do stopniowego gaszenia pożarów bez cofania się płomienia. Trzeba pamiętać, że piana wyrzucana z gaśnicy jest bardzo dobrym przewodnikiem prądu, dlatego nie można gasić nimi sprzętów elektrycznych.
Gaśnice śniegowe posiadają środek gaśniczy w postaci dwutlenku węgla, który podczas wyrzucania przypomina śnieg – stąd też nazwa tego podręcznego sprzętu gaśniczego. Tych gaśnic nie można z kolei stosować w przypadku płonących ludzi. W kontakcie z pożarem dwutlenek węgla tworzy suchy lód o bardzo niskiej temperaturze.
Klasyfikacja pożarów – jaką gaśnicę zastosować
Każda gaśnica posiada swoje oznaczenia, w tym litery alfabetu, które odpowiadają temu, jaki pożar należy ugasić. Są to:
- A dla materiałów stałych, które są pochodzenia organicznego (na przykład węgiel, drewno, papier, tkaniny)
- B dla cieczy palnych (między innymi paliwo, tłuszcz i olej) oraz takich materiałów, które podczas palenia ulegają spaleniu
- C dla gazów palnych
- D dla metali
- E dla urządzeń elektrycznych
- F dla tłuszczy kuchennych i oleju
Taki podział oraz oznaczenie, którym cechuje się sprzęt gaśniczy, jest bardzo ważne. Użycie złej gaśnicy może mieć skutek odwrotny do zamierzonego.
Gdzie umieszczać podręczny sprzęt gaśniczy?
Przede wszystkim musi być to miejsce łatwo dostępne i dobrze widoczne. Podręczny sprzęt gaśniczy z pewnością nie może być trzymany w szafce pod kluczem, do której dostęp mają tylko i wyłącznie wybrane osoby. Gaśnice zazwyczaj montuje się na korytarzach lub w pokojach socjalnych, tak aby dostęp do nich miało jak najwięcej ludzi. Muszą być one tez oznaczone przez wspomniany już znak bhp. Takie rozwiązania sprawią, że w sytuacji zagrożenia będzie można szybko zareagować i ograniczyć ewentualne straty do minimum.