Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy
Ocena ryzyka zawodowego jest niezbędna do pracy w bezpiecznych i higienicznych warunkach. Pozwala na ocenę zagrożeń czekających na pracownika oraz na ich minimalizowanie lub całkowite eliminowanie. W przypadku małych przedsiębiorstw pracodawca może przeprowadzić ją osobiście. Jednak często w tym celu zatrudnia się specjalistów do spraw bhp oraz ekspertów zewnętrznych, którzy mają większe doświadczenie w identyfikowaniu niebezpieczeństw, które mogą prowadzić do urazów i uszczerbku na zdrowiu.
Co to jest ryzyko zawodowe?
Ryzyko zawodowe to zgodnie z definicją Ministerstwa Pracy „prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń (zagrożeń) związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty oraz ich skutków dla zdrowia lub życia pracowników w postaci chorób zawodowych i wypadków przy pracy”.
Obowiązkiem każdego pracodawcy jest informowanie pracowników o możliwym ryzyku zawodowym i zasadach ochrony oraz podejmowanie działań mających na celu jego redukcję.
Jak przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego?
Analizę zazwyczaj przeprowadza się w pięciu krokach. Taki zabieg stosowany jest w wielu krajach Unii Europejskiej. Znacznie upraszcza on wszelkie procedury oraz pozwala na szybką, ale bardzo skuteczną ocenę ryzyka zawodowego.
Pierwszym etapem jest zebranie informacji potrzebnych do przeprowadzenia analizy. Należy przygotować listę stanowisk oraz osób, które na nich pracują (trzeba szczególnie uwzględnić osoby niepełnoletnie oraz niepełnosprawne). Do tego trzeba też sporządzić wykaz maszyn i urządzeń, z których pracownik korzysta na danym stanowisku oraz przeanalizować ich instrukcje obsługi i zwrócić uwagę na zagrożenia jakie sugeruje producent. Następnie wykonuje się analizę zastosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej, ewentualnych dotychczasowych wypadków przy pracy i zidentyfikowanych wcześniej zagrożeń.
Drugi krok to analiza konkretnych niebezpieczeństw, jak ruchome albo ostre części maszyn, śliska posadzka, gorąca powierzchnia, porażenie prądem, praca na wysokości, poparzenie substancjami chemicznymi, hałas, niewystarczające oświetlenie, itp.
Następnie ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy polega na oszacowaniu zagrożenia zgodnie z normą PN-N-18002. Ustala się prawdopodobieństwo oraz następstwa wystąpienia urazów i wypadków, co pozwala zakwalifikować ryzyko jako małe, średnie i duże. Uznanie ryzyka za duże sprawia, że pracownicy nie mogą wykonywać swoich obowiązków.
Kroki czwarty polega na określeniu działań, które wyeliminują lub zminimalizują zagrożenie, a na sam koniec dokumentuje się wyniki oceny ryzyka zawodowego.
Jak minimalizować ryzyko zawodowe?
Po przeprowadzeniu dokładnej oceny ryzyka zawodowego należy zastanowić się, jak najskuteczniej zminimalizować zagrożenia na stanowisku pracy lub zapewnić ochronę pracownikom. Podstawowym zabiegiem jest stosowanie znaków bezpieczeństwa, w tym znaków ostrzegawczych, znaków zakazu, znaków nakazu i innych niezbędnych tabliczek i piktogramów. Powinno się je rozmieszczać w widocznym miejscu, tak aby pracownik mógł zastosować się do wynikającego z nich komunikatu. Znaki muszą być czytelne i zrozumiałe. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy wprowadzić znaki z opisem, które zawierają w sobie dodatkową informację.
Kolejnym sposobem na minimalizowanie ryzyka jest zapewnienie pracownikowi stosownej odzieży roboczej i ochronnej dostosowanej do stanowiska. Niektóre zawody wręcz wymagają stosowania elementów stroju, które ochronią przed wysoką lub niską temperaturą, odpryskami, pyłami, rozpryskami gorącego metalu czy działaniem szkodliwych środków chemicznych i biologicznych.